Rekrutacja do żłobka i przedszkola to szczególny czas, kiedy rodzice poszukują inspiracji i wiedzy dotyczącej procesu odpieluchowania. Jeśli w planach jest bliska adaptacja w żłobku lub przedszkolu – temat tym bardziej staje się gorący. Cały czas istnieje przekonanie, że kiedy chce się zapisać dziecko do żłobka lub przedszkola, należy odpowiednio je przygotować, a jedną z kluczowych kwestii jest nauczenie samodzielnego korzystania z nocnika. I fakt – istnieją placówki, które jasno określają swoje stanowisko w tej sprawie, co jednak warto wspomnieć, jest całkowicie bezprawnym działaniem. Tworzenie presji związanej z odpieluchowaniem i wymuszanie na dziecku ekspresowego nabycia tej umiejętności nie powinno mieć nigdzie miejsca.
Korzystanie z nocnika – co warto wiedzieć?
Proces odpieluchowania dziecka jest kwestią bardzo indywidualną. Każde dziecko nabywa tę nową umiejętność we własnym tempie. Wiek dziecka, w którym rodzice rozpoczynają naukę korzystania z nocnika, oraz wiek, w którym uznaje się za właściwe nauczenie dziecka tej umiejętności, zmieniały się na przestrzeni lat. Istnieją istotne różnice kulturowe pomiędzy metodami nauki korzystania z toalety przez dziecko.
W krajach zachodnich większość dzieci osiąga kontrolę nad pęcherzem i jelitami w wieku od 24 do 48 miesięcy. Dziewczęta zwykle osiągają tę kontrolę w nieco młodszym wieku niż chłopcy. Średni czas od rozpoczęcia nauki korzystania z toalety do osiągnięcia samodzielnego korzystania z toalety waha się od około trzech do sześciu miesięcy. Uzyskanie kontroli nad pęcherzem nie zawsze pokrywa się z uzyskaniem kontroli jelit, a trzymanie moczu w nocy może zbiegać się z trzymaniem moczu w ciągu dnia lub wystąpić kilka miesięcy lub lat później.
Warto wiedzieć, że proces korzystania z toalety jest bardzo zróżnicowany i nie ma określonego wieku, w którym należy rozpocząć naukę korzystania z nocnika. Odpieluchowanie dziecka jest i zawsze będzie procesem indywidualnym i żadna instytucja – w tym żłobki i przedszkola – nie ma prawa wymagać od rodziców i dziecka, aby stało się to w określony sposób i w określonym przez tę instytucję czasie.
Żłobki warszawskie w większości idą z duchem czasu w tym obszarze i przyjmują, że jest to proces indywidualny. Gotowość żłobkowa nie jest ściśle powiązana z korzystaniem z nocnika i większość żłobków w Warszawie zdaje się to rozumieć oraz szanować. Decyzja o tym, kiedy zapisać dziecko do żłobka, nie powinna być podyktowana czasem, gdy dziecko przestaje korzystać z pieluchy.
Z dużą empatią i uważnością do tego tematu podchodzi się w żłobkach, w których jest podejście bliskościowe i podążanie za dzieckiem. Takim podejściem kieruje się żłobek na Ochocie – Wioska w Chmurach. Realizując filozofię Reggio Emilia, działa on w szacunku do dziecka, do jego indywidualności, potrzeb i emocji. Nie ma tam miejsca na zmuszanie dzieci do czegokolwiek. Wynika to z obrazu dziecka – w Reggio dzieci widziane są jako kompetentne, mądre, zdolne do działania i budowania relacji z innymi dziećmi, dorosłymi oraz z otaczającym je światem. Dzieci mają potencjał do osiągania zamierzonych celów, są pełne ciekawości i chęci do kwestionowania tego, czego doświadczają.
Kiedy rozpocząć przygodę z odpieluchowaniem?
Według Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej dobry czas na rozpoczęcie odpieluchowania jest w okolicy 2. roku życia, jeśli dziecko pokazuje poniższe oznaki gotowości. Najbliżej nam jednak do definicji formułowanej przez Kanadyjskie Towarzystwo Pediatryczne, która mówi o tym, że najlepszy czas na odpieluchowanie dziecka jest wtedy, gdy jest ono na to psychicznie i fizjologicznie gotowe.
A więc – planowana adaptacja w przedszkolu lub adaptacja w żłobku nie oznacza, że powinniśmy natychmiast nauczyć korzystać dziecko z nocnika. Może się okazać, że to nie jest jeszcze właściwy moment. Niezwykle ważne jest, aby nie kumulować dużych zmian w życiu dziecka. Rekrutacja do żłobka i rozpoczęcie przygody ze żłobkiem to spore wydarzenie, dlatego warto najpierw skoncentrować się na adaptacji w żłobku lub przedszkolu tym, żeby nasze dziecko poczuło się tam dobrze i bezpiecznie.
Po czym poznać, że nasze dziecko jest gotowe do odpieluchowania?
- Dyskomfort związany z mokrą pieluszką, który poznajemy po tym, że dziecko pokazuje nam mokrą pieluszkę, prosi o jej zmianę.
- Coraz dłuższe okresy z suchą pieluszką, które wskazują na zwiększenie pojemności pęcherza.
- Zauważanie przez dziecko swoich potrzeb fizjologicznych, np. poprzez ich komunikowanie, wskazywanie, co ściśle wiąże się z większą świadomością własnego ciała.
- Zaciekawienie czynnościami fizjologicznymi, które poznajemy po tym, że dziecko zadaje pytania lub chce zobaczyć, w jaki sposób my korzystamy z toalety.
W jaki sposób wspieramy dzieci w żłobkach i przedszkolach BLISKO?
W żłobkach i przedszkolach należących do sieci BLISKO, w tym w Wiosce w Chmurach – żłobku na Ochocie w Warszawie – przede wszystkim jesteśmy w stałym kontakcie z rodzicami. Jeśli dziecko rozpoczęło już w domu proces odpieluchowania, to jak najbardziej wspieramy je w placówce. Zachęcamy, sprawdzamy i jesteśmy w dużej uważności na to, co się dzieje. Nie stosujemy przymusu – to dziecko decyduje, czy chce podejmować próby korzystania z nocnika również w placówce.
Czego nie robimy?
- Nie oczekujemy, że dzieci „w pewnym” wieku będą już korzystać z nocnika!
- Nie praktykujemy wysadzania dzieci na nocniki o określonych porach. Nie narzucamy w żaden sposób tego, kiedy „powinno się” korzystać z nocnika.
- Nie zachęcamy do czynności fizjologicznych dzieci, które nie potrafią jeszcze świadomie kontrolować mięśni cewki moczowej i odbytu.
W jaki sposób rodzice mogą wspierać dzieci w procesie odpieluchowania?
- Zrezygnujmy z presji i własnych oczekiwań wokół tego tematu.
- Pozwólmy dzieciom obserwować nas samych w łazience.
- Upewnijmy się, że nocnik jest dla dziecka łatwo dostępny.
- Poczytajcie wspólnie książeczki, które opowiadają o korzystaniu z nocnika.
- Uważnie obserwuj dziecko i pytaj co jakiś czas, czy ma potrzebę pójścia do łazienki.
- Rozmawiaj z opiekunami i nauczycielami, żeby upewnić się, że macie wspólne i spójne podejście do tematu!
Jeśli na drodze do korzystania z nocnika napotykacie różne trudności, może to oznaczać, że dziecko nie jest jeszcze gotowe lub potrzebuje więcej czasu. Nadawanie zbyt szybkiego tempa, wywieranie presji i formułowanie oczekiwań, karanie i nagradzanie – to wszystko nie wspiera dziecko w uczeniu się z toalety, może również utrudnić i opóźnić cały proces.
Jeśli chcecie, żeby Wasza rekrutacja do żłobka i adaptacja w żłobku, a także odpieluchowanie dziecka, przebiegały w sposób łagodny, z empatią i w tempie oraz formie, które Was wspierają, sprawdźcie, jak robimy to w żłobku na Ochocie – Wiosce w Chmurach.